MENU
Главная » Статьи » Мои статьи
Интернет ва пайдоиш

Ҳанўз такрибан 40 сол ќабл Вазорати мудофиаи ИМА шабакаеро сохт, ки ба Интернет асос гузошт ва он ARPAnet ном дошта, бо маќсади дастгирии тадќиќотњои илмии соњањои саноати ҳарбї, аз љумла тадќиќи усулҳои сохтани шабакаҳои ќисман осебдида тобовар ва дар шароити ҳассос ба таври мураттаб фаъолияткунанда сохта шуда буд. Принсипи асосї аз он иборат буд, ки ҳар гуна компютер метавонист бо компютери дигар пайваст шавад. Интиќол додани маълумот ба воситаи шабака дар асоси протоколи Интернет (IP) созмон дода мешуд. Протоколи IP маљмўъи ќоидаҳо оид ба кор бо шабака мебошад. Шабака тавре ба наќша гирифта ва сохта мешуд, ки аз истифодабарандагон ягон ахбор дар бораи сохтори мушаххаси шабака талаб карда намешуд. Тахминан 10 сол баъди ба вуљуд омадани ARPAnet Шабакаҳои Мухтори ҳисоббарорї, ба монанди Ethernet ва ѓайраҳоба амал омад. Дар аксари стансияҳои, Системаи оператсионии UNIX гузошта шуда буд, ки имконияти бо протоколи Интернет (IP) фаъолият кардан дошт. Ташкилотҳое пайдо шуданд, ки бо истифода аз протоколи IP шабакаи мустаќили худашонро месохтанд. Акнун зарурати пайваст кардани ШЛҲ бо ARPAnetба миён омад. Яке аз чунин шабакаҳои мустаќил шабакаи NSFNET буд. Онро Бунёди Милии Илмии ИМА (NSF) сохта буд. Дар охири солҳои 80 NSF панҷ маркази азимтарини компютериро созмон дода, онҳоро барои истифодабарї дар муассисаҳои илмї дастрас гардонд. Аммо кўшиши барои ташкили алоќа истифода бурдани ARPAnet ба девори бюрократии соҳаи низомї рў ба рў шуда ба нокомї дучор гашт. Дар натиҷа NSF дар заминаи IP технологияҳо шабакаи худашро бунёд кард. Марказҳо бо хати махсуси телефонї ба ҳам пайваст буданд, ки имконияти гузарондани 56 Kbps доштанд. Якҷоя истифодабарии компютерҳо истифодабарии бисёр чизҳои дигарро, ки ба компютери азамат дахл надоштанд, имконият медод. Гурухи ахбор дар шабака зиёд мешуд ва дар ниҳояти кор шабака ва хатҳои телефонии пайвасткунандаро пур кард. Соли 1987 ќарордод дар бораи истифодабарї ва рушди шабака ба ширкати Merit'NetworkInc дода шуд. Ширкати мазкур якҷоя бо ширкатҳои IBM ва MCI бо шабакаи таълимии Мичиган машѓул буд. Шабакаи ҷисман кўҳнашуда бо хатҳои телефонии нисбатан наву зудфаъолият (тахминан 20 маротиба пурќувват) иваз карда шуд. Компютерҳои идоракунанда ҳам нав карда шуд. Талаботи истифодабарандагони Интернет рўз ба рўз зиёд шудан мегирифт. Аксари мактабҳои олии ИМА, Аврупои Ѓарбї аллакай бо Интернет пайваст буданд ва кўшиш мекарданд, ки мактабҳои миёнаро ҳам ба ин шабака пайванданд. Истифодабарандагони шабакаи Интернет бартариҳои онро ба хубї дарк карда буданд. ҳамаи ҳамин чизҳо ба бебозгашт Рушд кардани шабака ва рушди технологияҳо ва системаҳо оварда расонд. ^ Мафњумњои асоси оиди шабакаи глобалї (Интернет). Протоколи Интернет (IP) Интернет маълумотро пурра ба нуќтаҳои гуногуни олам мерасонад. Ин корро ровени шабакавии модели ISOOSI анҷом медиҳад. Ќисмҳои гуногуни Интернет байни ҳамдигар ба воситаи компютерњо пайваст мешаванд. ки онро узел меноманд. Узелҳо намунаи шўъбаҳои почтаҳо мебошанд, ки дар он ҷо дар бораи усули интиќоли пакет дар шабака, роҳи минбаъдаи пакети почта муайян карда мешавад. Байни узелҳо алоќаи бевосита мавҷуд нест. Барои кор дар чунин ситема талаб карда мешавад, ки њар як узел дар бораи алоќањои мављуда, ба кадом узелњои наздиктарин додани пакети ахбор маълумот дошта бошад, Дар Интернет узелҳо муайян мекунанд, ки пакети маълумотро ба куҷо фиристанд, онро ба куҷо фиристанд ва мефиристанд. Чунин протсесс хати сайр номида мешавад. Узелҳое, ки ба хатисайрсози машѓуланд узели хатисайрсоз номида мешавад. Дар Интернет номгўи ќоидаҳо оид ба кор бо пакетҳо мавҷуд аст. Протоколи Интернет (IP) ба масъалаи адесатҳо ва чи кор кардан бо пакетҳо дар тўли сафарашон сару кор дорад. Моҳияти кори протоколи IP ба ќоидаҳои пакети почта монанд аст. Ҳар як пакет дорои сарлавҳа мебошад, ки дар он маълумот дар бораи адресати пакет ҷойгир карда шудааст. Ин маълумот барои ба куҷо расондани пакет басанда аст. Адрес дар Интернет аз 4 байт иборат мебошад. Ҳангоми навиштан байтҳо аз якдигар бо нуќтаҳои зерин ҷудо мешаванд: 111.22.345.99 ё 3.33.33.3. Адрес аз рўи моҳият аз якчанд ќисм иборат аст. Аввали адрес дар бораи ќисме наќл мекунад, ки фиристанда мебошад. Ќисми охири рости адрес дар бораи компютер ё хости ќабулкунандае наќл мекунад, ки пакет ба он равона мегардад. Ҳар як компютер дар Интернет мутобиќи ҳамин наќша адреси махсус дорад, ки ба индекси муќаррарии почта монанд аст. Ахборе, ки ба воситаи шабакаҳои IP фиристода мешавад, ба ќисмҳое ҷудо мешавад, ки ба пакетҳои алоҳида гузошта мешаванд. Дарозии ахбор дар дохили як пакет одатан ба 1 то 1500 байт баробар аст. Ҳангоми чунин кор бо ҳамаи истифодабарандагон Ҳуќуќҳои баробар дода мешавад. Аз ин рў Ҳар ќадаре ки аз шабака бештар истифода баранд, он барои истифодабарандагони минбаъда ҳамон ќадар сусттар кор мекунад. Соли 1982 карордоди назорати интикол/карордоди интернет ^ TCP/IP (Transmission Control Protocol)/( Интернет Protocol) ихтироъ карда шуд, ки он огози тантанаи Интернет ба хисоб меравад. Ба воситаи ин карордод ба хамдигар пайваст шудаанд. То 1 уми январи соли 2000 Интернет 70 –миллион компютерро ба хамдигар пайваст намудааст. Дили шабакаи Интернетро якчанд компютерхои пуриктидор ташкил менамоянд, ки онхо ба воситаи хати алока информатсия дар ин компютерхо ба 200 млн. бит дар як сония хатхои алокаи сураъти мубодилаашон сусттар хазорхо компютерхои дигар пайваст мешаванд. Бо компютерхои навбати ба воситаи каналхои махсус ва хатхои мукаррарии телефони боз садхо хазор компютерхои дигар пайваст шуда, дар натича алокаи миллионхо компютерхоро ба воситаи шабакаи Интернет бо хамдигар баркарор менамоянд. Тавре, ки кайд карда шуд, шабакахои локали як микдор компютерхои ягон ташкилотро бо хам пайваст кунанд хам, вале огхо дастрас намудани информатсияи дар компютерхои ба ин шабака пайваст набударо таъмин карда наметавонанд. Дар чунин мавридхо истсфодабарандагон метавонандаз шабакахои регионали истифода баран, ки онхо хамаи шабакахои локалии як регионро (ташкилотхо, нохияхо, шахрхо ва гайра) дар худ муттахид месозанд. Бисер муассисаву ташкилотхо ба мисли ташкилотхои харби, бонки ва гайра, барои хифзи информатсия дар байни худ шабакахои ташкил менамоянд. Шабакаи глобалии компютерии Интернет бошад, дар худ шабакахои зиеди локали, регионал ива корпоративиро муттахид намуда, фазои информатсионии ягонаи чахониро ба вучуд овардаас, ки аз хизмати он миллионхо одамон хар руз бархурдоранд. Сохтори шабакавии глобалии Интернет. Ба воситаи Интернет сели информатсия ба дастахо (пакетхо) чудо шуда, баъд ба муштариен равон карда мешавад. Се намуди асосии хизматрасонии Интернет (протокол, яъне карордод) вучуд дорад. • Мубодилаи файли (FTP –карордоди интколи файл) • Почтаи электрони (SMTP–карордод) • Мубодилаи гиперматни (HTTP-карордод) IP-адреc. Барои дар Интернет хамдигаро бехато ефта тавонистани компютерхо, системаи ягонаи муайянкунии сурогахо (адресхо) кор карда баромада шудааст, ки асоси онро IP-адрес ташкил медихад. Мувофики он, хар як компютери бо Интернет пайвастшуда сурогаи такрорнашавандаи худашро дорад, ки вай аз 32 бит иборат аст. IP-адрес сурога аз ду кисм иборат буда, якеаш сурогаи шабака ва дигараш сурогаи компютери шабакаро ифода менамояд. Барои истифодабарандагони Интернет дар хотир нигох доштани сурогаи ададии (IP-адрес) компютерхо кор карда баромада шудааст, ки барои ба хотир гирифтан бисер кулай аст. Ин система ба хар як IP-адреси ададии компютер номи мувофики хавзавии (рамзи) такрорнашавандаро мегузорад. Таксимкунии сурогахоро дар байни истифодабарандагон ассотсиатсияи амрикоии IntuqNicба ухда дорад. Ин ташкилот кисми ягонаи Интернет буда, ба таври марказонидашуда идора карда мешавад. Хар гуна дастаи информатсияи ба воситаи Интернет кабул е фиристондашаванда тахти рохбаладии барномаи махсуси хидмати накл карда мешавад, ки дар он • IP-адреси компютери равонкунанда , • IP-адреси компютери кабулкунанда, • Огози вакти кабул е равон кардани информатсия, • Анчоми вакти кабул е равон кардани информатсия нишон дода мешавад. Домены. (Ҳавзахо). Ҳар як компютери маркази истифодакунандаи Интернет суроғаи худ мебошад. Компютерҳо суроғаи рақамиро низ доранд: ки чунни навишта мешавад% 114.203.15.16. ё ин ки инхел нависондан ҳам мумкин аст. ping 192.168.123.100-tва бо дигар усулҳоям чунин корҳоро иҷро кардан мумкин аст. Чунин навишт мураккаб аст ва истифодакунанда кам дар ёд мегирад. Аз ин рe системае бунёд шуд: ки ба компютер[о суроuаи фардb ва суроuаи рацами садb бо ном меди[ад. Ин системаро DNS (DowainNameService – системаи номёои мавrеb): ки барои па[ни маълумот[ои матнb истифода мешавад. Суроuаи фардb чунин аст: Истифодабаранда@ зердомен. домен Истифодакунанда (пользователь) – ин номи шахсе: ки ин суроғаро истифода мекунад (масалан: Муҳаммадсаид Сатторов Рамзи @ номи истифодакунандаро аз суроғаи компютери шабакави ҷудо месозад? Масалан: сурощғаи электронии Муҳаммадсаид Сатторов чунин аст: muhammadsaid_satorov@mail.ru Дар қисми дуюми суроѓа номи компютери Муҳаммадсаид Саторв.нишон дода шудааст: ки ба Интернет пайваст аст. Ин ном аз ду цисм иборат аст: ки аз якдигар бо нуrта људо карда шудаанд. Ва як чизи дигаро цайд кардан лозим аст: ки дар вацти номи почта гузоштан фаrат бо [арф[ои лотини (English) нависондан лозим аст. Ќисмњо номи доменњо (domains)-ро доранд. Калимаи «домен»-ро њамчун территория, мавњеъ (область) фањмидан мумкин аст. Доменњо мавќеи љойгиршавии истифодакунандагонро нишон медињанд. Масалан: ИМА дар ибтидо аз 6 доменёо истифода мебурд: edu- муассисањои таълимї mil – муассисањои ёарбы gov – муассисањои њукуматї net– шабака com – муассисањои тиљоратї org – муассисањо Доменњои mil ва gov фаќат ба муассисањои ИМА тааллуќ доранд, доменњои боќимонда дар тамоми ҷаҳон паҳншудаанд. Барои мамлакатњои дигар ба сифати домени сатҳи муќаррарї коди дуњарфа истифода мешавад: ru – Россия: fr - Франсия: au – Австралия: tj – Тољикистон ва ѓайрањо. Њар як мамлакат кўшиш мекунад, ки доменњои худро дошта бошад. ^ Шабакаи љањонии World Wide Web (WWW) ва дигар хизматрасонии Шабака. Гипертекст як навъ разметкањои ба он гузошташудае мебошад, ки ягон љойи матни мазкур ба њуљљатњои дигар, расмњо, файлњо алоќаманд мебошад Њангоми аз назар гузарондани гипертекст бар барномаи броузер, ки матнњои повараќро коркард менамояд ва амалњои мутобиќ анљом медињад, дар матн калимањои бо ягон ранг ишорашударо људо менамояд. Агар ба болои он курсорро гузоред ва ба тугмаи њуљљати дигар пахш кунед матни дохили повараќ равшан мешавад. Ба воситаи WWW оид ба повараќњо ба матни њуљљати дигар ворид шудан мумкин аст. Шумо ба воситаи ин барнома њатто метавонед ба матни дар компютери дигар мављудбуда ишора намоед. Ваќте шумо њамон ишораатонро пахш кардед матни бароятон зарури компютери бегонаро дар компютери худ мебинед, агар барномаи мултимедиа дошта бошед, пас садоњо, мусиќї, суханрониро њам мешунавед. Аз рўи имкониятњояш WWW ба Gopher монанд аст, аммо ин барномаи комилан дигар аст. Gopher дорои сохтори махсус мебошад. Њангоми WWW њуљљат метавонад дорои гиперматни дараљаи мураккабиаш гуногун бошад. Истифодабаранда худаш метавонад сохтори менюро дар гиперматн созад. Агар дар ихтиёри шумо гиперматни забони HTML дошта бошед метавонед сохтори дилхоњи гурўњи кориро, аз љумла њуљљатњо, файлњо, маълумот, суратњо, барномањо созед. Сохтани муњаррирон бо интерфейсњои дўст яке ах проблемањои асосии WWW мебошад. Дар сахифахои рузномаю мачаллахо, телевизион ва гайра зуд-зуд навиштхои зайл http://www.dushanbe/ru http://www.moscovnews/ru http://www.somoni/ru ва гайраро вохурдан мумкин аст, ки онхо сурогахои электронии ширкату ташкилотхо е шахсони алохида буда, веб- сахифахо ном доранд. Абревиатураи WWWаз харфхои авали калимахои англисии тарчумаи «Тури чахонии анкабуд»-ро дорад, ки онро Web низ мегуянд. То пайдошавии WWWкор дар Интернет бисер захматталаб буд. Тамоми амалиетхо ба воситаи системаи оператсионии MSDOS ичро карда мешуданд, ки барои ин азед донистани номхои хеле зиеди фармону директорияхо, файлхо ва гайрахо лозим меомад. Махз пас аз пайдо шудани технологияиWWWин мушкилихо бартараф гардиданд, ва Интернет ба як шабакаи пуриктидор табдил ефт. Вазифаи асосии WWWаз он иборат аст, ки тамоми информатсияи ба воситаи Интернет дастрасшавандаро, новобаста аз намудашон (информатсияи матни, графики ва хоказо), хамчун як объекти умуми тасвир намояд. Яке аз хосиятхои асосии ^ WWWин истифодаи гиперматнхо ба хисоб меравад. Гиперматн (фавкматн)-нишонест, ки ба воситаи он аз дохили як хуччат якбора ба як е якчанд хуччати дигар (файлхои матни е информатсияи дигари намудхои гуногундошта) алока баркарор карда мешавад. Гиперматнро аз матни одди ба осони фарк кардан мумкин аст, чунки хангоми ба болои он овардани нишондихандаи муш , вай шакли махсусро (панчаи даст)-ро мегирад. Пас аз пахши тугмаи чапи муш, идоракуни ба кисми дигари хамин хуччат е ба хуччати дигари компютери мазкур ва е хатто ба хуччатхои компютерхои дигари ба шабакаи Интернет пайвастбуда, ки ба ин матн ягон алокамандие доранд, ба амал меояд. ^ Web. «Веб» (Web)-шакли мухтасари World Wide Web аст, ки онро метавон хамчун “Шабакаи чахони ” тарчума намуд. Ин мафхум системаи фавкматнии тавзеъшуда, мухити информатсияиеро ифода мекунад, ки дар асоси Интернет амал намуда, чузъи асосии онро таркиб медихад. Асли фавкматн мушкил нест-китъа[о xудогонаи матн дар санад пайвандхо ба санадхои дигарро дар бар мегиранд. Масалан, шумо санадеро аз назар мегузаронед, ки дар он сайераи Миррих зикр мешавад. Дар баробари ин, калимаи “Миррих” метавонад аз тарафи муаллифи санад [амчун пафванд ба санади дигаре шакл дода шавад, ки он шомили информатсияи та[rиrи дар бораи ин сайера мебошад. Хангоми аз назар гузаронидани санад дар компютери шумо , ин пайванд бо сурати ба худ хос фарк карда меистад (аксар вакт- бо ранг ва зерхатдор будан). Кофист, ки бо муш руи пайванд клик кунед, то ба таври сареъ маълумоти лозимаро касб намуда, ба санади дигаре гузаред. ^ HTTP (Hypertext Transfer Protocol- карордоди интиколи фавкматн). Дар Интернет карордодҳои мухталифи бисере мавриди истифода мебошанд, ки дар асоси онҳо теъдоди бисере аз хизматрасонии информатсияи е «замимаҳои Интернет» амал мекунад. WWW –и биноефта бар карордоди HTTP яке аз чунин замима[ои дугона мебошад, ки дар замони хозир ба таври хеле васеъ мавриди истифода мебошад. Замимаи дуюм почтаи электрони аст, ки махсус барои мубодила кардани паём[о мебошад (муштарии почтаи электрони низ дар таркиби бастат MozillaFireFox дохил мебошад). ^ HTML (HypertextMarkupLanguage). Хамаи сервисхои WWW забони махсуси HTML -роистифода мебаранд. HTML–[уxxатхо файл[ои матние мебошанд, ки асоси он[оро фармон[ои махсус ташкил додаанд. URL. Ин суроuаи манба дар Интернет бо якчояги протоколи ишорашуда барои дастрас ба ин манба, барномаҳо барои огоз ба сервер е номи файл дар сервер, ки ба он муроxиат мешавад. Масалан: http://www.kstu.edu.ru/iclass/index.htm. http:// суроғаҳои минбаъда Web – саҳифа,www.kstu.edu.ru, номи каталог iclass дар сервер, index.htm- номи файл буда, навишта мешавад. Барномаи муштари барои кор бо WWW браузер (аз калимаи лотини Browser-варакгардони кардан, чашм давондан) номида мешавад. ҳамчунин истилоҳи мурургар низ истифода мешавад. Вазифаи ин барнома дарефт кардани санадҳо аз сервисдиҳанда ва намоиш додани онхо барои кор мебошад. Барои xустуxуи информатсия дар Интернет барномахои махсус-Browser (броузерхо) хизмат мерасонанд. Масалан, Интернет Explorer мисоли чунин программа шуда метавонад. WWW тамоми чаҳонро ба фазои ягонаи информатсияи табдил медиҳад. Барои ҷустуҷўи информатсия сайти махсус ^ Яндекс (yandex.ru) Гугле (Google.ru)мавҷуд аст, ки бо ёрии он мо информатсияи лозимиро дар ёфт карда метавонем Равзанаи программаи ^ Интернет Explorer, ки дар он сайти http://www.yandex.ru кушода шудааст. Почтаи электронї (E-mail) Почтаи электронї (E-mail)- ин яке аз сервисҳои паҳншудаи Интернет мебошад. Почтаи электрони яке аз дастоварҳои бузурги технологияҳои компютери мебошад. Имрўз аллакай миллионҳо одамон дар тамоми ҷаҳон аз ин воситаи муосири алоќа васеъ истифода мебаранд. Бо вуҷуди ин почтаи электронї ҳамаги 5 фоизи шабакаро банд мекунад. E-mail шакли электронии почтаи муќаррарї мебошад. Ба воситаи почтаи электронї корҳои зеринро анҷом додан мумкин аст: • информатсия фиристодан; • информатсия гирифтан; • ба муштариён ба таври автоматї посух гуфтан; • нусхаи мактубҳоро ба якчанд суроѓаи дигар фиристодан; • бо якчанд адресҳо мубоҳиса намудан. Серверҳои зиёде мавҷуд аст, ки чунин хизматрасониро иҷро мекунанд. Ба суроѓаи чунин хизматрасони E-mail фиристода мешавад, ки дар он фармонҳои ҳамон хизматрасони мавҷуд аст, дар посух ба воситаи E-mail файли зарурї мерасад. Дар чунин режим истифодабарии почта танҳо ба воситаи гирифтани фармонҳои хизматрасонии ftр имконпазир мегардад. E-mail имконият фароҳам меорад, ки телеконференсияҳо ва мубоҳисаҳо ташкил намоем. Барои ин барномаи махсуси рефлектори почта лозим аст, ки дар баъзе мошинҳои узел насб карда шудааст. Рефлектори почта баъди ќабул кардани мактубҳо нусхаҳои онҳоро ба дигар обуначиён мефиристад. Узелҳои алоќаи машѓули хизматрасонии хабари онро ба ҳамсояҳо мефиристад ва хабарҳо дар шабака зуд паҳн мешаванд. Баъди насб кардани барномаи муштарї хизматрасонии Usenet дар компютери истифодабаранда рўихати гурўҳҳо сохта мешавад, ки ў дар онҳо хоҳиши иштирок намудан дорад ва бюллетени хабарии ўро мудом дастрас мекунад. Ин намуди хизматрасони пайваста аз ftp-серверњои беном дар бораи файлҳои мавҷуда ахбор мегирад. Ҳамин барнома имконият медиҲад, ки аз рўи ном ҶустуҶўи файлҳо ва директорияҳо ва файлҳои номдор аз рўи калимаҳои сарлавҳаҳояшон анҷом дода шавад

Категория: Мои статьи | Добавил: M_Sattorov (22.03.2014) | Автор: Мухаммадсаид E W
Просмотров: 1635 | Комментарии: 1 | Рейтинг: 0.0/0